Κωμωδίες και τραγωδίες του εκλογικού νόμου

Για τον απίστευτα ληστρικό και στρεβλωτικό της λαϊκής θέλησης εκλογικό νόμο που υπάρχει στην Ελλάδα έχουν γραφτεί πολλά. Αυτό που δεν άκουσα από κανέναν στην προεκλογική περίοδο είναι να δεσμεύεται ότι θα τον αλλάξει. Και φυσικά δεν περίμενα να το ακούσω από τη Νέα Δημοκρατία, που νιώθει η πιο… βολεμένη αφού με ποσοστό που (όπως δείχνουν τα πράγματα) το πολύ να ξεπεράσει το 25% με το «πεσκέσι» των 50 εδρών που δίνει ο νόμος στο πρώτο κόμμα θα έχει εκπροσώπηση 41-42% στις έδρες της βουλής. Ούτε και από το ΠΑΣΟΚ το περίμενα, μετά μάλιστα και τις… ονειρώξεις του Βενιζέλου ότι θα είναι πρώτο κόμμα και θα πάρει αυτό το μπόνους.
Θα περίμενα από τον ΣΥΡΙΖΑ να βάλει ψηλά στην ατζέντα του την δέσμευση για αλλαγή του εκλογικού νόμου. Τη στιγμή, μάλιστα, που αν ίσχυε ένας πιο αναλογικός νόμος θα ήταν (ακόμα πιο) εφικτή η ρητορεία του περί «κυβέρνησης της Αριστεράς» με ανοχή των αμτιμνημονιακών δυνάμεων. Θα περίμενα από το ΚΚΕ, που και στο πρόσφατο παρελθόν ακόμα έχει βάλει στην προμετωπίδα των συνθημάτων του αλλαγές στο νόμο (οι παλαιότεροι θα θυμούνται τα «ΚΚΕ αλλαγή, δεύτερη κατανομή», τα συνθήματα στους τοίχους «ΚΚΕ 17%» και τις φωνές Φλωράκη για «κατάργηση του +1») να πάρει σαφή θέση περί άμεσης αλλαγής του νόμου. Περίμενα από όλα τα κόμματα που φωνάζουν ότι είναι ανοιχτά στις συνεργασίες να θέσουν ως ένα από τα βασικά θέματα της καμπάνιας τους την όσο πιο σωστή αντιπροσώπευση της θέλησης του κόσμου στο κοινοβούλιο.
Δεν είναι μόνο θέμα συμφέροντος. Είναι και θέμα δημοκρατίας. Δεν μπορώ να ρίχνω εγώ στην κάλπη 63% άλλα κόμματά και μόνο 37% Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ και να μου προκύπτει… αυτοδύναμη κυβέρνηση συνεργασίας των δύο!
Θα μου πεις, τώρα το θυμήθηκες; Οταν από το 1974 και μετά οι νόμοι άλλαζαν κατά το συμφέρον του κόμματος που είχε την πλειοψηφία πού ήσουν; Είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που σε 38 χρόνια διακυβέρνησης έχουμε αλλάξει εννέα (!!!) εκλογικούς νόμους. Κι όλοι έγιναν για την προώθηση του πρώτου κόμματος. Ακόμα και ο αναλογικός του 1989 (με τον οποίο έγιναν οι τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις του 1989 και 1990), ο λεγόμενος και «νόμος Κουτσόγιωργα», έγινε για να εμποδίσει τη Νέα Δημοκρατία να αποκτήσει αυτοδυναμία. Και συνέβη το παράδοξο, να μην μπορεί να φτάσει σε αυτοδυναμία η ΝΔ με ποσοστά πολύ πάνω από 45%, τα οποία σε όλες τις άλλες περιπτώσεις όχι μόνο έφταναν, αλλά και περίσσευαν για την εξασφάλιση ευρείας πλειοψηφίας.
Ακόμα κι αν δεχτώ ότι η γενική λογική του νόμου εξυπηρετούσε κάποια λογική (με την έννοια ότι πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχει κόμμα με πάνω από 50% πλειοψηφία, που θα χρειαζόταν για αυτοδυναμία σε περίπτωση απλής αναλογικής), ότι το κόμμα που έχει το σαφές προβάδισμα στην προτίμηση του κόσμου και συγκεντρώνει την σχετική πλειοψηφία πρέπει κατά κάποιον τρόπο να διευκολύνεται να κυβερνήσει, αυτό δεν ισχύει σήμερα. Εδώ δεν πρόκειται για διευκόλυνση, αλλά για καθαρή αλλαγή αυτού που θέλει η πλειοψηφία μ’ αυτό που προκύπτει τελικά.
Θα φτάσουμε, λοιπόν, στο σημείο να δούμε… τραγελαφικά πράγματα, που θα προκύπτουν από τον εκλογικό νόμο και την «ανάγκη» του να δώσει στο πρώτο κόμμα 50 έδρες που δεν θα του… ανήκουν με βάση την αναλογική κατανομή των ποσοστών. Ετσι προκύπτει ότι στις τετραεδρικές περιφέρειες (Βοιωτία, Πιερία κτλ.) αν μόνο ένα κόμμα ξεπεράσει το 25%, αυτόματα θα πάρει και τις τέσσερις έδρες! Δηλαδή το 100% των εδρών με 30% π.χ. των ψήφων! Να ψηφίζουν δηλαδή 80.000 άνθρωποι στην Πιερία δέκα διαφορετικά κόμματα και να τους προκύπτουν τέσσερις βουλευτές του ίδιου κόμματος…
Οι δε καραμπόλες με τις έδρες των μικρότερων κομμάτων και πού θα προσκυρωθούν θα δημιουργήσουν… αλαλούμ. Ο νόμος αναφέρει ότι τα μικρότερα κόμματα εκτός από την πρώτη κατανομή (εκτός από τις έδρες που παίρνουν ξεπερνώντας το εκλογικό μέτρο κάθε περιφέρειας) για να συμπληρώσουν τις έδρες που δικαιούνται καταλαμβάνουν έδρες στις περιφέρειες που έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων σε απόλυτους αριθμούς (και όχι ποσοστό). Αρα, λοιπόν, το κόμμα με το μικρότερο ποσοστό που θα μπει στη βουλή θα πάρει έδρες σε περιφέρειες όχι που θα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό (δηλαδή θα το έχει προτιμήσει σχετικώς ο μεγαλύτερος αριθμός εκλογέων), αλλά σ’ αυτές που θα έχει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων, ανεξαρτήτως ποσοστού. Θα δούμε, δηλαδή, περιφέρειες που θα παίρνουν έδρες κόμματα που ενδεχομένως θα περάσουν οριακά το 3%, αλλά δεν θα παίρνουν κόμματα που στη συγκεκριμένη περιφέρεια μπορεί να έχουν διπλάσιο και τριπλάσιο ποσοστό!
Αφήνω τελευταίο το όριο του 3%. Το οποίο, λέει, μπήκε για να… αποτρέψει τον κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού και να διευκολύνει ακόμα περισσότερο το σχηματισμό κυβέρνησης! Η ιστορία έδειξε ότι κανένας κατακερματισμός δεν απετράπη επειδή υπάρχει το όριο. Το οποίο, κατά την άποψή μου, πρέπει άμεσα να μειωθεί δραστικά.
Εχετε αναρωτηθεί πόσοι άνθρωποι αντιπροσωπεύουν το 3%; Με περίπου 10 εκατομμύρια εγγεγραμμένους σε εκλογικούς καταλόγους και περίπου 80% συμμετοχή, το 3% αντιστοιχεί σε 240.000 ανθρώπους. Οσος είναι ο πληθυσμός της Πάτρας, της τρίτης μεγαλύτερης πόλης της Ελλάδας. Μπορεί μια δημοκρατία που θέλει να λέγεται αντιπροσωπευτική να αρνείται σε μια ολόκληρη Πάτρα την αντιπροσώπευσή της στο κοινοβούλιο; Εντάξει, ας μπει ένας φραγμός για να μην φτάσουμε στο έσχατο σημείο ξεφτίλας να εισέρχονται στη βουλή σχηματισμοί γραφικοί, μόνο και μόνο από… καπρίτσιο των πολιτών. Αλλά το 3% είναι υπερβολικό. Πρέπει άμεσα να μειωθεί στα επίπεδα 1%-1,5%.